Eindelijk weer samen!
Verslag van de Landelijke Practoratendag 14-12-2022
Buiten was de temperatuur onder het vriespunt. Dat werd méér dan goedgemaakt door de binnentemperatuur op de Landelijke Practoratendag 2022. Een warm weerzien met oude bekenden en vrienden – hoe fijn om weer complete lichamen te zien, verzuchtte Jorick Scheerens – in een bijzondere ‘contextrijke’ onderwijsomgeving. Zo’n 150 Practoren, onderzoeksdocenten, beleidsmedewerkers en andere vrienden van de Practoraten waren namelijk te gast bij Aeres Barneveld. Een groene school, met 2000 docenten die hun studenten opleiden tot ‘groene veranderaars’. Een spannende school ook, met een collectie exotische dieren en een dierentuin- licentie. Waar je, als je argeloos een klaslokaal binnenloopt, zomaar een paar studenten met slangen rond hun nek kunt aantreffen.
Warm welkom bij Aeres MBO
In zijn warme welkom belichtte Rien Komen, vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Aeres hoe de school drie jaar geleden met een Practoraat begonnen is – “dat doen we voor onze studenten” – en vanuit achterstand naar voorsprong probeert te komen. Ronde getallen droegen verder bij aan de feestelijkheid van de dag. Op 12-12-2012, precies tien jaar geleden, ging namelijk het eerste Practoraat van start op het Mediacollege Amsterdam. Sinds zeven jaar is de Stichting ‘Ieder mbo een Practoraat’ een feit en zijn er inmiddels -oké, met een beetje creatief rekenen, bijna 100 Practoraten. Die bij wijze van ondersteuning de komende jaren kunnen rekenen op jaarlijks 25 miljoen van de overheid.
Keynote spreker Daan Andriessen
Keynote spreker Daan Andriessen (lector Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek) toonde zich onder de indruk van wat er in 10 jaar Practoraten gerealiseerd is. Achtereenvolgens lichtte hij de fases toe die de lectoraten doorlopen hebben om hun plek in de kennisinfrastructuur in Nederland te verwerven. Een thema dat nog een aantal keren naar voren zou komen, is de erkenning van het mbo als kennisinstelling, zodat het mbo bijvoorbeeld ook als aanvrager van NRO-onderzoek kan optreden. Twintig jaar lectoraten werd door Andriessen in zeven lessen gevat. ‘Ontwar wat je precies onder onderzoek verstaat, en maak een onderscheid tussen het onderzoekend vermogen dat je als individuele professional steeds meer nodig hebt en het praktijkgericht onderzoek dat in Practoraten gebeurt’, luidde één van de lessen. Een andere: ‘Laat je niet opsluiten in een onderzoeksvorm, maar kies een passende vorm van grondigheid.’ Of: ‘Denk na welk doel je hebt met onderzoek, wil je een breekijzer zijn, of bijvoorbeeld een trainingscentrum?’ ‘Heb het gesprek over kwaliteitszorg, kies je profiel, denk na hoe je elkaar scherp houdt en ontwikkel kwaliteitscriteria voor de onderzoekscomponent in een Practoraat.’ En bedenk hoe je zorgt voor doorwerking en dat kunt aantonen.’ Fraaiste woord van de dag in dat verband: doorwerkingsverlangens in plaats van doelen (Koen Vos; niet te verwarren met het doorwerkverlangen van Jorick S.).
Lees hier de presentatie terug van Daan Andriessen
Practor Sara Albone
Practor Dierenwelzijn en -gezondheid Sara Albone nam de zaal vervolgens mee in haar eerste 100 werkdagen, van kennismaken naar teamvorming, opzetten en uitvoeren, ontdekkend werken, concluderen en reflecteren. Onder de noemer ‘hoe hou je het leuk?’ benoemde ze de spanning tussen de Practor als projectleider versus de wens van Practoren om zelf onderzoek te doen. In de rij naar de kroketten gingen de gesprekken over de positie van de Practoraten en hoe je zorgt dat Practoraten ook door bestuurders echt gezien worden als van meerwaarde voor het primaire proces.
Lees hier de presentatie terug van Sara Albone
Podcastmaker Tjip de Jong
Kennisinstelling worden en géén universiteitje spelen, vatte podcastmaker Tjip de Jong samen wat was blijven hangen van de ochtend. Met tafelgasten Marjolein den Ouden, Marilene Streefland en Marc van der Meer nam hij live een podcast op, waarin aan de hand van stellingen terug- en vooruitgeblikt werd. Een paar uitspraken: “Het wezen van een Practoraat: professionele nieuwsgierigheid en (praktijkgericht onderzoek) doen.” “Trots op de energie die samen onderzoek maken en vragen stellen oplevert.” “Samenwerking móet; de maatschappelijke uitdagingen zijn zó groot, dat verbinding noodzakelijk is.” “Koester de eigenheid van het mbo en het Practoraat, en laat door middel van Practoraten de waarde van het mbo als kennisinstelling zien.” “Geen gelijke aanpak, wel gelijke visie op onderzoek.” “De combinatie van onderzoekend vermogen, ontwerpend vermogen en onderwijs is voor de toekomst belangrijk. Het maakt het docentschap rijker en tilt de sector op.” “Hoe kunnen we slimmer worden in het delen van opbrengsten van Practoraten op alle domeinen?” Practoratenplatforms zijn daarop een antwoord. “Er is een kwaliteitsslag te maken, maar laten we het niet te ingewikkeld maken in de wetenschap dat de overeenkomst is dat alle Practoraten verschillen.”
Luister hier de Tjipcast terug
Workshoprondes
Een Practoratendag is een moment voor reflectie en een kans om collectief te vertragen, in plaats van – wat het mbo goed kan -, doorhollen en dóen. Datzelfde gebeurt door onderzoek. De workshop van het Practoraat Airport & Aviation liet mooi zien hoe de ontdekking dat ‘onderzoek doen’ docenten afschrikte, leidde tot een ander succesvol frame “Ben jij nieuwsgierig naar hoe je studenten kunt prikkelen om een onderzoekende houding te ontwikkelen?” Met nieuwsgierigheid als basis vertraagde het Practoraat, trainde de Practoraatmedewerkers en vervolgens docenten in de KNAP[1]-methode, die de negen kenmerken van een onderzoekende houding omvat, zodat docenten die werkwijze kunnen voorleven voor hun studenten. Het Practoraat Versterken Leren op niveau 2 van ROC van Twente liet zien hoe je kwalitatief onderzoek kunt doen met het Positief Educatief Programma (PEP), zodat (startende) docenten de betrokkenheid en welbevinden van studenten kunnen meten (spoiler: een student achter een laptop met de linkerhand boven de letters W-A-S-D en in de rechter een muis, is niet met de les bezig 😉).
In de afsluiting deed NRO een oproep om meer mbo-teams voor te dragen voor de Nederlandse Onderwijspremie. En was het alweer tijd voor de warme bitterballen. Tot volgend jaar!
Bekijk hier de foto’s van deze prachtige dag
En hieronder de aftermovie van deze prachtige dag:
[1] Kritisch, Nieuwsgierigheid, Analyseren en Planning
